Khung Cảnh Đẹp, Nỗi Sợ Đỉnh Cao, Diễn Xuất Cuốn Hút

Khi nói đến thể loại phim kinh dị trong lĩnh vực điện ảnh Việt Nam, không ít người sẽ ngay lập tức nghĩ đến ProductionQ, đặc biệt là bộ đôi nổi tiếng Hoàng Quân cùng với đạo diễn Trần Hữu Tấn. Cặp đôi này đã đứng sau nhiều tác phẩm đình đám như Bắc Kim Thang (2019), Rừng Thế Mạng (2021), Chuyện Ma Gần Nhà (2022) và gần đây nhất là Kẻ Ăn Hồn (2023). Những điểm chung giữa các bộ phim này là phần sản xuất luôn rất kỹ lưỡng, nhưng còn thiếu sót đôi chút ở khía cạnh kịch bản. Phim Cám được xem là một bước tiến rõ rệt của cả hai nhà làm phim, tuy nhiên vẫn còn tồn tại một số vấn đề cần phải xem xét.

Cám nổi bật với cảm hứng từ câu chuyện cổ tích nổi tiếng Tấm Cám của Việt Nam. Câu chuyện bắt đầu từ hàng nghìn năm trước, khi một gia tộc đã ký kết một giao kèo với Bạch Lão (do NSƯT Hạnh Thúy thủ vai) nhằm đạt được sự giàu có cho cả dòng họ và ngôi làng của họ. Tuy nhiên, để đổi lại điều đó, họ phải hiến tế một trinh nữ cho con ác quỷ cứ mỗi mười năm một lần. Đến thời Hai Hoàng (Quốc Cường), gia tộc sinh ra đứa con út tên Cám (Lâm Thanh Mỹ) với một gương mặt bị dị dạng. Cô bé liên tục bị đối xử tệ bạc bởi cả cha mẹ của mình (Thúy Diễm đảm nhận vai Mẹ) trong khi chỉ có người chị cùng cha khác mẹ Tấm (diễn viên Rima Thanh Vy) là người duy nhất yêu thương và bảo vệ Cám. Sự việc bi thảm bắt đầu diễn ra khi đến ngày hiến tế, gia tộc không còn con gái để cung ứng, từ đó buộc Hai Hoàng phải hy sinh Cám.

Một cái nhìn mới cho câu chuyện cổ tích quen thuộc

Câu chuyện Tấm Cám hẳn đã rất quen thuộc với thế hệ trẻ em Việt Nam, không chỉ trong sách vở mà còn qua các vở kịch, quảng cáo hay thậm chí là các bộ phim điện ảnh như Tấm Cám: Chuyện Chưa Kể (2016) của Ngô Thanh Vân. Hầu hết mọi người đều biết đến hình ảnh Tấm hiền lành, trong sáng, thường xuyên bị Mẹ Kế và cháu Cám ngược đãi. Cô thường âm thầm nuôi cá bống, có ao ước tham gia hội đình nhưng phải chịu cảnh khổ sở khi bị bắt làm công việc chọn thóc, gạo. Nhờ vào sự giúp đỡ từ bụt, Tấm đã có những bước chuyển ngoặt trong cuộc sống, từ việc trở thành Hoàng hậu cho đến những bi kịch liên tiếp mà cô phải đối mặt, bị ám sát bởi hai mẹ con Cám và phải trải qua nhiều biến hóa từ chim vàng anh đến cây gỗ xoan, quả thị…

Nhiều tình tiết quen thuộc này vẫn xuất hiện trong tác phẩm Cám, nhưng được đạo diễn Trần Hữu Tấn khéo léo tái hiện lại dưới một góc nhìn tối tăm và sinh động hơn. Nhân vật Cám dường như đã phải chịu đựng quả báo từ giao ước với ác quỷ, và sinh ra với một gương mặt dị dạng. Ngược lại với hình ảnh người chị, Cám lại chính là nạn nhân của sự ghẻ lạnh trong gia đình, cô cũng bị mẹ ra lệnh đi lựa thóc, gạo. Thay vì đố kỵ với chị Tấm, Cám lại có những hành động tôn trọng như lừa Tấm nhường cá tôm cho mình, một biểu hiện của sự hiền lành đáng thương.

Chính sự lồng ghép này giúp khán giả dễ dàng nhận ra những chi tiết quen thuộc từ câu chuyện cổ tích mà họ đã được nghe từ bố mẹ lúc nhỏ, nhưng đồng thời cũng không thể đoán được những điều tiếp theo sẽ diễn ra. Sự đổi mới trong cách kể đã tạo ra nhiều tình huống bất ngờ, khiến người xem rất khó để xác định ai là kẻ xấu, ai mới thực sự là người tốt, cũng như những gì con người và ác quỷ đang âm thầm vạch ra.

Mặc dù vậy, do có tham vọng trong việc xây dựng tính cách và cốt truyện riêng cho từng nhân vật, Cám đôi khi trở nên dài dòng và lê thê. Những lỗ hổng logic bắt đầu từ chính điều này, khi nhiều vấn đề vốn có thể giải quyết từ sớm lại bị phớt lờ để dẫn đến những tình huống trả thù từ con quỷ khá vô lý. Một biểu hiện cụ thể là khi Tấm quay về thăm quê, cô dẫn theo một đội quân đông đảo nhưng họ lại biến mất một cách bí ẩn khi cần thiết, và sau đó lại xuất hiện một cách đột ngột.

Nhân cách và tâm lý của các nhân vật đôi khi cũng hơi khó hiểu. Ví dụ, khi Hai Hoàng biết Cám đã bị quỷ nhập nhưng lại không có bất kỳ phương án nào cụ thể được đưa ra. Tấm, với bản tính hiền lành và yêu thương em gái, cũng nhiều lần có những hành động thiếu logic. Đạo diễn Trần Hữu Tấn có thể đã mạnh tay các yếu tố như này để tác phẩm trở nên gọn gàng hơn.

Bối cảnh và sự đầu tư cho yếu tố kinh dị được chăm chút cẩn thận

Với những kinh nghiệm từ Tết Ở Làng Địa Ngục và Kẻ Ăn Hồn, việc sản xuất một bộ phim kinh dị cổ trang như Cám dường như không phải là thách thức lớn đối với nhà sản xuất Hoàng Quân và đạo diễn Trần Hữu Tấn. Bộ phim đã đầu tư rất bài bản cho bối cảnh và trang phục. Từ ngôi nhà của lý trưởng Hai Hoàng tới ngôi làng nơi Tấm và Cám sống, hay thậm chí là nội thất của hoàng cung đều được phục dựng một cách chân thật nhất có thể. Trang phục của từng nhân vật đều mang đậm nét văn hóa và lịch sử Việt Nam. Những hoa văn, đường kim mũi chỉ trong phục trang đều thể hiện sự tỉ mỉ và kỹ lưỡng từ ê-kíp.

Nhiều khía cạnh văn hóa truyền thống của dân tộc cũng được tái hiện sinh động trong phim, từ các bài vè, đồng dao cho đến các trò chơi dân gian như đánh cờ người, nhảy dây, đấu vật, cùng những món ăn đặc sản đặc trưng với không khí các lễ hội ở các làng quê phía Bắc.

Đặc biệt, sự chỉn chu của Cám còn được thể hiện rõ qua cách tạo hình nhân vật. Điều này giống như các bộ phim Tết Ở Làng Địa Ngục và Kẻ Ăn Hồn, với sự hóa trang cho nhân vật Cám hay các tạo hình của ác quỷ đều sử dụng kỹ thuật hóa trang thay vì kỹ xảo, giữ cho sự thật và đáng sợ hơn gấp nhiều lần. Những hình ảnh ma quái với gương mặt bị thương tích, kết hợp với ánh sáng mờ ảo cùng âm thanh kinh dị đủ sức làm người xem phải hoảng sợ.

Ngoài ra, các cảnh giết chóc được xây dựng trong Cám cũng mang tính chất “triệu hồi nỗi sợ”. Ngay từ những phút đầu bộ phim đã tạo ấn tượng mạnh mẽ với hình ảnh Bạch Lão cắt thịt sống một linh vật để thực hiện nghi lễ. Những cảnh hình sự đẫm máu xuất hiện liên tiếp trong suốt thời gian của phim, với sự gia tăng cao độ về tần suất. Đến cuối phim, khán giả sẽ được chiêm ngưỡng những trường đoạn giết chóc kinh hoàng, khi Cám hóa ác và tàn sát toàn bộ dân làng. Những cái chết trong phim được xử lý một cách tàn nhẫn, với những cảnh rùng rợn như lột da mặt và moi lòng ruột… Đạo diễn Trần Hữu Tấn dường như không ngần ngại khi tạo ra những hình ảnh máu me, đủ để ám ảnh những ai yếu tim.

Dẫu cho đạo diễn Trần Hữu Tấn đã có những cải tiến rõ rệt so với tác phẩm Kẻ Ăn Hồn, nhưng Cám vẫn mắc phải một số lỗi đáng tiếc. Phim được ghi hình chủ yếu tại Quảng Trị và Huế. Tuy nhiên, trong một số cảnh, các nhân vật trong làng lại nói tiếng miền Trung trong khi gia đình của Hai Hoàng thì lại nói giọng Nam, và Bờm (một nhân vật trong phim) lại nói giọng Bắc. Diễn xuất này đôi khi gây khó chịu vì đoạn hội thoại và khẩu hình không khớp nhau. Việc lồng ghép âm thanh giữa hiện đại và cổ trang cũng tạo ra sự khó hiểu cho người xem. Âm nhạc trong phim chưa thật sự gây ấn tượng mà đôi khi còn lồng ghép một cách không hợp lý.

Diễn xuất xuất sắc của Lâm Thanh Mỹ và sự lột xác của Rima Thanh Vy

Lâm Thanh Mỹ là một trong những diễn viên không còn xa lạ gì với những người yêu thích thể loại phim kinh dị. Cô bé đã từng gây sốt với vai diễn xuất sắc trong Đoạt Hồn (2014) khi chỉ mới 9 tuổi. Đến với Cám, Lâm Thanh Mỹ một lần nữa chứng minh được năng lực của mình với danh hiệu “thiếu nữ đáng sợ nhất màn ảnh Việt”. Ban đầu, Cám trong vai diễn của cô là một cô gái nhút nhát, luôn tự ti và mặc cảm vì gương mặt dị dạng của mình. Dù thường xuyên bị đối xử tàn nhẫn, cô vẫn không thể từ bỏ khát vọng tình yêu từ cha. Tình thương của Cám là vô cùng chân thành đến mức cô bị thương nhưng không được cha cho thuốc xoa, lại còn bị mẹ đánh đập nhưng chỉ biết khóc trong im lặng. Tuy nhiên, điều đặc biệt là Cám không tìm cách ám hại chị Tấm chỉ vì muốn được cha thương yêu.

Tuy nhiên, mọi thứ đã hoàn toàn thay đổi khi Cám bị sở hữu bởi ác quỷ. Lúc này, nhân vật đã hoàn toàn biến đổi, không thể nào nhận ra được nữa. Từ ngữ điệu, giọng nói cho tới ánh mắt và các hành động đều chất chứa sự tà ác. Nụ cười tàn nhẫn, nét mặt không hề thay đổi khi thực hiện hành vi giết người đủ để làm bất cứ ai nhìn thấy cũng cảm thấy rùng mình. Sự hóa thân xuất sắc của Lâm Thanh Mỹ đã thể hiện rất rõ hai mảng tính cách đối lập của Cám như hai nhân vật khác biệt một trời một vực.

Còn về phần diễn xuất của Rima Thanh Vy cũng không kém phần ấn tượng. Trên thực tế, cô đã từng thành công với vai diễn một cô gái bị ma quái nhập trong Mười: Lời Nguyền Trở Lại (2022). Ban đầu, Tấm được xây dựng với một lối trang điểm nhạt nhòa, phản ánh rõ nét tính cách ngây thơ và hiền lành của cô. Dần dần, khi câu chuyện phát triển, cô dần trang điểm kỹ càng hơn, cùng với sự lột xác trong lối diễn ngày càng sắc sảo và đầy hiểm ý, cho đến khi một cú lật ngược tình huống đáng kinh ngạc diễn ra. Mối quan hệ và tương tác giữa Rima Thanh Vy và Lâm Thanh Mỹ cũng rất ngọt ngào, cho thấy tình cảm chị em là một chủ đề hết sức quan trọng trong nội dung phim.

Những diễn viên tên tuổi như Thúy Diễm, Quốc Cường, NSƯT Ngọc Hiệp, Doãn Hoàng… đều thể hiện khá trọn vẹn vai diễn của mình. Thực tế, mỗi nhân vật trong Cám đều có tính cách rõ nét, ai cũng có những câu chuyện và nỗi khổ riêng. Không một ai thực sự là tốt hay xấu, mà chỉ là sự giao thoa mong manh giữa hai thái cực, với ranh giới giữa cái thiện và cái ác không hề rõ ràng, mà đa phần là một sắc thái xám mờ.

Chấm điểm: 3,5/5

Việc sản xuất một bộ phim kinh dị là không dễ dàng, trong khi việc chuyển thể từ một câu chuyện cổ tích quen thuộc lại càng khó khăn hơn nhiều. Tuy nhiên, nhà sản xuất Hoàng Quân và đạo diễn Trần Hữu Tấn đã dám dấn thân vào thể loại này và đã cho ra mắt một tác phẩm đáng chú ý, rất bài bản. Nếu giải quyết được một số vấn đề còn tồn đọng, hai nhà làm phim hoàn toàn có khả năng tạo dựng một “vũ trụ kinh dị cổ tích” độc đáo và hấp dẫn trên màn ảnh rộng trong tương lai.